నిస్వార్థ కర్మ

 నిస్వార్థ కర్మ

(సి. హెచ్. ప్రతాప్)

నిస్వార్థ కర్మ అనేది నిస్వార్థ ప్రేమకు బాహ్య రూపం. హృదయం ప్రేమతో నిండినప్పుడు, అది తనను తాను నిస్వార్థమైన క్రియల రూపంలో వ్యక్తపరుస్తుంది. ఒకటి హృదయంలోని అంతర్లీన అనుభూతి కాగా, మరొకటి దానికి కనిపించే ప్రకటన. లోతైన, షరతులు లేని ప్రేమ లేకుండా నిస్వార్థ కర్మ ఆచరణ సాధ్యం కాదనే సత్యం స్పష్టంగా దర్శనమిస్తుంది.

వ్యక్తిలో చైతన్యం మేల్కొనే తొలి దశల్లో, నిస్వార్థత పేరుతో జరిగే చాలా పనులు వాస్తవానికి పూర్తిగా నిస్వార్థమైనవి కావు. ఎందుకంటే ప్రతి మనిషిలోనూ తనపై తనకున్న ఆత్మప్రేమ అంతర్లీనంగా పనిచేస్తూనే ఉంటుంది. ఆత్మప్రేమ ప్రతి క్రియలోనూ, ప్రతి మాటలోనూ కనిపించకుండా ప్రభావం చూపుతుంది. ఆధ్యాత్మిక ప్రయాణం ప్రారంభ దశలో, వ్యక్తి తన క్రియలను నిస్వార్థమైనవిగా భావించినప్పటికీ, వాటికి అసలు చోదకశక్తి స్వీయప్రేమే అవుతుంది.

ప్రతి మానవునిలోనూ అహంకారము లేదా స్వీయ భావమే ప్రధానమైన అనుభూతిగా ఉంటుంది. ఆ భావన పూర్తిగా క్షీణించిపోనంత వరకు నిజమైన నిస్వార్థతకు జన్మ కలగదు. నిస్వార్థ ఆచరణకు అహంకారం అడ్డుపడకుండా ఉండాలంటే అప్రమత్తత అత్యవసరం. నిస్వార్థం అనే ఉన్నత ఆదర్శంతో ప్రేరణ పొందడం కంటే, తన అహంకారాన్ని ప్రేమించి దానికి ప్రాధాన్యం ఇవ్వడం చాలా సులభంగా మారుతుంది.

సాధారణంగా మాట్లాడే నిస్వార్థత కూడా లోతుగా పరిశీలిస్తే స్వార్థంగానే మారుతుంది. ఎందుకంటే అనేక క్రియలు అహంకార మూలంగానే జన్మిస్తాయి. మనిషి చేసే పనులకు, చూపే ప్రేమకు మూలం చాలా సందర్భాల్లో అంతరాత్మ కాదు, అహమే అవుతుంది.

శ్లోకం 1:

కర్మణ్యేవాధికారస్తే మా ఫలేషు కదాచన |

మా కర్మఫలహేతుర్భూర్మా తే సంగోఽస్త్వకర్మణి || (భగవద్గీత 2:47)

అర్థం: మనిషికి కర్మ చేయుటకు మాత్రమే అధికారం ఉంది; ఫలితాలపై కాదు. కర్మఫలానికి కారణమనే భావనను కలిగి ఉండకూడదు. అలాగే కర్మ చేయకుండా ఉండటంలో ఆసక్తి కూడా కలిగించుకోవద్దు. ఫలితాపేక్ష లేకుండా కర్మ చేయడమే నిస్వార్థతకు పునాది.

నిజమైన హృదయం నుంచి, యథార్థ స్వరూపం నుంచే ఉద్భవించే క్రియలే నిజమైన నిస్వార్థ కర్మలవుతాయి. అందుకే మహాసాధువులు, ఋషులు “ఇతరులను నిస్వార్థంగా ప్రేమించి సేవ చేయాలంటే ముందు స్వయాన్ని తెలుసుకోవాలి” అని బోధించారు.

ఒక వృద్ధుడు మామిడిచెట్లు నాటుతున్న సందర్భంలో, అతని పొరుగువాడు ఆశ్చర్యంతో ప్రశ్నించాడు—“ఈ చెట్ల నుంచి వచ్చే పండ్లు తినేంత కాలం మీరు జీవిస్తారని అనుకుంటున్నారా?” అప్పుడు వృద్ధుడు శాంతంగా “అలా అనుకోవడం లేదు” అని జవాబిచ్చాడు. “అయితే ఈ శ్రమ ఎందుకు?” అని తిరిగి అడగగా, ఆ వృద్ధుడు చిరునవ్వుతో “నా జీవితం అంతా ఇతరులు నాటిన చెట్ల వల్లనే ఆనందాన్ని పొందాను. ఇప్పుడు ఆ ఋణాన్ని తీర్చుకునే అవకాశం వచ్చింది” అని అన్నాడు. ఇదే నిజమైన నిస్వార్థతకు చక్కటి ప్రతీక.

నిస్వార్థత ప్రతి క్రియకూ చోదకశక్తిగా మారగలదు. సృష్టిలోని ప్రతి ఒక్కరిపట్ల, శత్రువుల పట్ల కూడా కృతజ్ఞత భావాన్ని అలవర్చుకోవడం అత్యంత అవసరం. అవమానించే వారు, కోపం చూపించే వారు కూడా వ్యక్తి ఆత్మవికాసానికి కారణమవుతారు.

వారు మనస్సులోని ప్రతిబింబాల వంటివారు. ఆ ప్రతిబింబాలను సరిగ్గా గ్రహించి అర్థం చేసుకున్నపుడు, మనస్సు బలహీనతల నుంచి విముక్తి సాధ్యమవుతుంది.

ప్రేమ మరియు నిస్వార్థతను లక్ష్యంగా ఎంచుకున్న వ్యక్తి ఎల్లప్పుడూ అప్రమత్తంగా ఉండాలి. మనస్సును నిరంతరం గమనించాలి. ఎందుకంటే మనస్సు సహజంగా నిస్వార్థతను అనుమతించదు. దాని స్వభావమే స్వార్థపూరితమైనది.

మనస్సు నిస్వార్థంగా ఉండాలని కోరదు. అది వ్యక్తిని ఎల్లప్పుడూ స్వార్థ మార్గంలోకి నడిపించడమే దాని ధర్మం. మనస్సులో నివసించినంత కాలం వ్యక్తి స్వార్థపు పరిమితుల్లోనే జీవిస్తాడు. నిస్వార్థంగా మారాలంటే మనస్సు ఆధిపత్యం నుంచి విముక్తి కావాలి.

శ్లోకం 2:

యజ్ఞశిష్టాశినః సంతో ముచ్యంతే సర్వకిల్బిషైః |

భుఞ్జతే తే త్వఘం పాపా యే పచంత్యాత్మకారణాత్ || (భగవద్గీత 3:13)

అర్థం: నిస్వార్థ కర్మ అయిన యజ్ఞం తరువాత మిగిలినదాన్ని భుజించే సత్పురుషులు సమస్త పాపాల నుంచి విముక్తి పొందుతారు. కానీ కేవలం స్వార్థం కోసమే వండుకుని తినేవారు పాపాన్నే భుజిస్తున్నట్లవుతుంది. స్వార్థం లేని కర్మ మాత్రమే నిజమైన సంతృప్తిని ప్రసాదిస్తుంది.

స్వార్థం మనుషులకు సహజంగా అలవడిన స్వభావం. పక్షులు, జంతువులు, నదులు, పర్వతాలు, చెట్లు, సూర్యుడు, చంద్రుడు, నక్షత్రాలు—సమస్త ప్రకృతి నిస్వార్థ సేవకు సాక్ష్యంగా నిలుస్తున్నప్పటికీ, మానవుడు మాత్రమే స్వార్థం మరియు దురాశల మాయలో చిక్కుకుంటాడు.

అహంకారంలో నివసిస్తూ జీవితం మొత్తాన్ని వ్యాపారంగా మార్చి, దాని పవిత్రతను మనిషి తానే కోల్పోతున్నాడు.

నిస్వార్థతతో నిండిన చిన్నారుల స్వభావం మనుష్యులని ఉన్నత స్థితికి నడిపిస్తుంది. ఇతరులకు సహాయం చేయడం ద్వారా నిజానికి మనిషి తనకే సహాయం చేసుకుంటున్నాడు. స్వార్థంగా వ్యవహరించడం ద్వారా తనకే హాని చేసుకుంటున్నాడు.

ప్రతి ఒక్కరినీ ఆశీర్వదించడం ఒక మహత్తర గుణం. ఎవరినీ శపించకూడదనే భావం ఆధ్యాత్మిక జీవనానికి మూలాధారం. ఎందుకంటే మనిషి కేవలం రక్తమాంసాల సంగమం మాత్రమే కాదు; ప్రతి ఒక్కరిలోనూ చైతన్యం పనిచేస్తూనే ఉంది.

ఆ చైతన్యం వ్యక్తిగతమైనదేమీ కాదు. అది సమస్తంలో వ్యాపించిన పరమ ఏకత్వం. మనిషి చేసే ప్రతి క్రియ విశ్వచైతన్యంలో ప్రతిబింబిస్తుంది. అదే తీవ్రతతో తిరిగి వ్యక్తికే ఫలితంగా మారుతుంది.

కావున, మంచి చేసినా, చెడు చేసినా, అది విశ్వ చైతన్యంలో ప్రతిఫలిస్తుంది. అందువల్ల నిస్వార్థంగా జీవించడం, ప్రతి ఒక్కరినీ ఆశీర్వదించడం మాత్రమే నిజమైన ఆధ్యాత్మిక మార్గమని స్పష్టమవుతోంది..

***