సమత్వమే యోగం
సి.హెచ్. ప్రతాప్
మనిషి జీవిత యాత్రలో ఎన్నో విభిన్న అనుభవాలు ఎదురవుతాయి. సుఖం–దుఃఖం, లాభం–నష్టం, విజయం–ఓటమి అనే జంటలు మన పథంలో ఎప్పుడూ వస్తూనే ఉంటాయి. వాటిని సమాన దృష్టితో స్వీకరించడం సులభం కాదు. కానీ ఇలాచేయగలిగితేనే జీవితం ఒక అంతరంగ యోగయాత్రగా మారుతుంది. సమత్వమే నిజమైన యోగం అని గీతా బోధ సారాంశం.
ప్రపంచాన్ని సమాన దృష్టితో చూడగలిగిన మనిషి అంతరంగం పవిత్ర ఆలయంగా మారుతుంది. ప్రతి జీవిలోనూ పరమాత్మనే సాక్షాత్కరించగలిగితే, ద్వేషం నశిస్తుంది; ప్రేమ, సహానుభూతి వికసిస్తాయి. అప్పగించిన పనిని విధిగా కాక, భగవత్ సేవగా చేస్తే, ఆ కర్మలో భక్తి తళుకులు మెరుస్తాయి. ఆ తృప్తి, ఆ ప్రశాంతత — ధనం, ఖ్యాతి, భోగాలతో పొందలేనిది.
భగవద్గీతలో శ్రీకృష్ణుడు అర్జునునికి ఇచ్చిన సమత్వ బోధ మనకు ఆచరణ పథం చూపుతుంది:
సుఖదుఃఖే సమే కృత్వా లాభాలాభౌ జయాజయౌ ।
భావార్థం: సుఖం–దుఃఖం, లాభం–నష్టం, విజయం–ఓటమి అన్నింటినీ సమంగా స్వీకరించు. అలా చేస్తే పాపం నిన్ను తాకదు.
ఈ దృక్పథం కేవలం యుద్ధరంగానికే కాదు; ప్రతి జీవన రంగానికీ వర్తిస్తుంది. మనం సాధారణంగా వ్యక్తులను మతం, కులం, భాష, దేశం వంటి వర్గీకరణలతో విభజించుకుంటాం. కానీ ఈ భేదాలను అధిగమించి “సర్వే జనాః సుఖినో భవంతు” అనే దృక్పథాన్ని అలవరచుకోవడమే నిజమైన సమత్వం.
సమోఽహం సర్వభూతేషు న మే ద్వేష్యోఽస్తి న ప్రియః।
భావార్థం: నేను సమానంగా అన్ని జీవులలో ఉన్నాను; నాకు ఎవరూ శత్రువులుకారు, ప్రియులుకారు. కానీ నన్ను భక్తితో సేవించే వారిలో నేను నివసిస్తాను.
సమత్వ బుద్ధి కలవాడు రాగద్వేషాలకు అతీతుడు. ఫలితాలపై మమకారం లేకుండా కర్తవ్యాన్ని నిర్వర్తించే వాడే నిజమైన యోగి. ఆ స్థితిలో అతని కర్మలు బంధించవు, అతడు విముక్తుడవుతాడు. భౌతిక లోకంలో ఉండి కూడా లోకబంధనాలకు అతీతుడవుతాడు.
ఇలాంటి స్థితిలో మనిషి ప్రతి హృదయాన్ని దేవాలయంగా చూస్తాడు. అక్కడ నివసించేది సత్యం, దయ, సమతత్వం. వీటిని ఆచరించే వాడే నిజమైన యోగి, లోకహితానికి మార్గదర్శి.
అందుకే — సమత్వమే యోగం. ఇదే మన జీవన గమ్యం కావాలి.
***
No comments:
Post a Comment